ظهور استارت‌آپ‎های نفتی
موضوع حمایت از استارت‌آپ‎های حوزه نفت آذر ماه سال گذشته برای نخستین‎بار از سوی وزارت نفت اعلام و به دنبال آن در نمایشگاه نفت به آن تا حد خوبی پرداخته شد.

تاریخ انتشار: یکشنبه 6 مرداد 1398

لینک کوتاه :


: 1715

بیژن زنگنه اخیرا در برنامه گفت‎و‎گوی ویژه خبری با اشاره به حمایت ویژه وزارت نفت از استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان گفت: «وزارت نفت تصمیم گرفته است حدود ۱۷ هکتار زمین و ساختمان را در انبار نفت «ری» که پیش از این متعلق به پژوهشگاه صنعت نفت بود، به استقرار استارت‌آپ‌های حوزه نفت اختصاص دهد که این کار به‌زودی انجام خواهد شد و موضوعی بسیار مهم برای آینده استارت‌آپ‌هاست و بنده معاون خودم در امور مهندسی، پژوهش و فناوری را به‌طور ویژه مأمور پیگیری این موضوع کرده‌ام».

با توجه به اینکه موضوع حضور استارت‌آپ‎ها در سایر حوزه‎های فعال دیگر در کشور همواره مورد توجه قرار داشته است، این‎بار مطرح‌شدن ایده حمایت از استارت‌آپ‎های نفتی و شرکت‎های دانش‎بنیان در منطقه‎ای به وسعت ۱۷ هکتار بسیار قابل توجه است. بر پایه نظرات کارشناسان و با درنظرداشتن شرایط اقتصادی ایران در دوره سخت تحریم‌ها، کشور یا شاهد خروج شرکت‌های خارجی است یا به توانایی آنها برای انجام پروژه‌های بزرگ نفتی اطمینان لازم و کافی را ندارد، در این شرایط شرکت‌های فناوری و استارت‌آپ‌ها هستند که به رشد صنعت نفت کمک می‌کنند.

ابراهیم طالقانی، مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت با اشاره به اینکه حمایت از فعالان استارت‌آپی از وظایف این مدیریت است، گفت: «قرار است ظرفیت‌مان را برای کمک به این بخش به کار بگیریم. امروز بخش غیردولتی مشتاق به انجام فعالیت‌های پژوهشی و استارت‌آپی است که نشان‌دهنده حرکت در مسیر درست است».

از حدود سه دهه گذشته، هم‌زمان با كاهش نقش شركت‌های بین‌المللی نفت در حوزه توسعه فناوری در حوزه بالادستی صنعت نفت، شركت‌های نفتی مسئولیت شناسایی و تأمین نیازهای فناورانه حوزه بالادستی صنعت نفت را عهده‌دار شدند.

با توجه به اینكه توسعه و تجاری‌سازی فناوری‌های دارای نوآوری بنیادی ریسک و هزینه بالایی دارد، شركت‌های نفتی به نوآوری تدریجی روی آوردند كه این امر بستر را برای ورود استارت‌آپ‌های فناورانه با هدف دستیابی به نوآوری‌های بنیادی به حوزه بالادستی صنعت نفت، فراهم كرده است. در حال حاضر نبض فناوری در بسیاری از حوزه‌های فناورانه بالادستی صنعت نفت، در دستان تعداد بسیاری از شركت‌های كوچك دانش‌بنیان است كه بیشتر آنها بر پایه استارت‌آپ‌های فناورانه موفق شكل گرفته‌اند. استارت‌آپ‌ها به عنوان بازوی توسعه فناوری‌های بنیادی در حوزه بالادستی صنعت نفت قلمداد می‌شوند كه به همین منظور وزارت نفت با همراهی شركت‌های اصلی و فعال حوزه بالادستی صنعت نفت توجه ویژه‌ای به این موضوع مبذول داشته است.

استارت‌آپ‎های فناورانه در حوزه بالادستی صنعت نفت

معنا و مفهوم بنیادی ظهور استارت‌آپ‌های فناورانه، در حوزه بالادستی صنعت نفت، حركت به سوی شایستگی فناورانه جدید و دارای نوآوری بنیادی است. این شركت‌ها با فعالیت‌های تحقیقی متعدد كوچك و محرك‌های بسترساز آغاز به كار می‌كنند و نیاز به منابع محدودی دارند. استارت‌آپ‌ها با انجام چنین فعالیت‌هایی، اتصال امكانات فناورانه جدید به نیازهای رفع‌نشده یا به صورت ضعیف پاسخ‌داده‌شده در صنعت را هدف قرار داده‌اند. باید توجه داشت كه شركت‎های خدمات نفتی در سراسر جهان درصدد انجام پروژه‌های نوآوری فناورانه هستند كه نتایج واضح و قابل پیش‌بینی دارند. اما در جوی بزرگ‌تر با شرایط متلاطم‌تر، اجرای این دست از پروژه‌ها ریسك بالایی به همراه دارد كه از توانایی اصلی شركت‌های خدمات نفتی خارج است. شرایط كنونی صنعت نفت كشور نیز دستخوش تلاطم‌هایی است كه مسئولان و مدیران را بر آن داشته است تا بكوشند در آینده‌ای نزدیك شماری از پروژه‌های نوآوری با ریسك پایین، مورد اطمینان و با نتایج قابل پیش‌بینی را با برنامه‌ریزی و مكانیسم‌های مناسب اجرا كنند و همچنین تعدادی از پروژه‌های نوآوری با ریسك بالا را به استارت‌آپ‌های فناورانه واگذار كنند و به این ترتیب از فرصت‌های نوآوری بنیادی و بلندمدت نیز غافل نشوند.

برای استارتاپ‌ها در بخش بالادستی صنعت نفت، دستیابی به منابع به‌ویژه منابع مالی برای ورود به حوزه‌های فناورانه جدید و در حال تغییر، امری دشوار است. یكی از شیوه‌های تأمین منابع استارتاپ‌ها، سرمایه‌گذاری بازیگران اصلی (شتاب‌دهنده‌ها) در قالب سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر است. شتاب‌دهنده‌ها نقش مهمی در ساخت اکوسیستم استارتاپ‌ها در این حوزه دارند. این سامانه سرمایه‌گذاری به این دلیل اهمیت دارد که می‌تواند استارتاپ‌های حوزه را به‌راحتی معرفی كند. این نیروهای متخصص چون شرایط بازار و شیوه کار را می‌دانند، برای استارتاپ‌های تازه‌کار کمک مهمی محسوب می‌شوند. پلتفرمی مثل شتاب‌‌دهنده که در سود و زیان استارتاپ‌ها شریک شده است و بخشی از سهام‌‌شان را در اختیار می‌گیرد،‌ همه امکانات خود را در اختیار استارتاپ‌ها می‌گذارد تا پیشرفت کنند. با این سرمایه‌گذاری‌ها استارتاپ‌ها نقش محرك‌های پایین به بالا را برای شتاب‌دهنده‌ها ایفا می‌كنند و در همین راستا شركت‌های استارتاپ می‌توانند منبع مهمی برای بازآفرینی راهبردی سرمایه‌گذار بالادستی باشند. مدیرعامل یك شرکت توسعه بالادستی به عنوان شتاب‌دهنده حوزه انرژی در این‌باره گفته است: «متأسفانه صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر در حوزه انرژی شکل نگرفته و کسب‌وکارهای سنتی که سرمایه‌گذاران بالقوه این حوزه هستند، فعالیت بهتری در اکوسیستم دارند. این شرایط با شکل‌گیری اکوسیستم بهتر خواهد شد اما فعلا شتاب‌دهنده‌ می‌تواند استارتاپ‌ها را به فعالان سنتی این حوزه مرتبط کند. بخشی از فضا سنتی است که با حضور استارتاپ‌ها و شکل‌گیری اکوسیستم بهتر خواهد شد». در این راستا وزارت نفت با تشكیل شورای راهبری ضمن ارائه تعریفی صحیح و دقیق از نیازهای خود، با ایجاد فضایی فیزیكی مناسب برای حضور شركت‌های دانش‌بنیان و استارتاپ‌ها، به ارائه این نیازمندی‌ها خواهد پرداخت. استارتاپ‌ها نیز با انجام تحقیقات و جست‌وجوی متعدد یك یا چند مسیر فناورانه كه در پاسخ‌گویی به چالش‎ها و نیازهای صنعت نفت چشم‌اندازی امیدبخش دارد و نیز از لحاظ فناوری امكان‌پذیر است، در مسیر تكامل آن پرشتاب به حركت درمی‌آیند.

بر اساس تصمیمات وزارت نفت و برجسته‌كردن ضرورت حضور استارتاپ‌ها در این صنعت، پس از مراحل امكان‌سنجی استارتاپ‌ها، تكامل فناوری و تجاری‌سازی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌شود كه در آن استارتاپ‌های مستقل به‌وسیله شركت‌های خدمات نفتی تغذیه می‌شوند و امكان استفاده نظام‌مند از منبع تحت اختیار آن شركت‌ها، برای استارتاپ‌ها فراهم می‌شود. هرگاه طرح برتر به وسیله صنعت برگزیده شد، شركت‌های بزرگ خدمات نفتی استارتاپ‌ها را خریداری می‌كنند یا مشاركت راهبردی را با آنها آغاز می‌كنند و به همین ترتیب هم استارتاپ‌ها حمایت می‌شوند و هم شركت‌های خدمات نفتی اساس فناوری شركت خود را محكم‌تر می‌كنند.

نقش‎ استارتاپ‎های فناورانه در آینده

برای حیات حوزه بالادستی صنعت نفت فناوری و نوآوری امری حیاتی است. اما توسعه فناوری‌های جدید در این صنعت چالشی بزرگ به حساب می‌آید كه از عوامل اصلی آن زمان‌بربودن روند توسعه، هزینه‌های بالا، مقیاس بزرگ و پیچیدگی پروژه‌های نفت و گاز است.

باید اشاره كرد وزارت نفت ‌باید برای تسریع سرمایه‌گذاری اولیه در استارتاپ‌های فناورانه، منابع مالی راهبردی سرمایه‌گذاری خطرپذیر خود را توسعه دهد. از سوی دیگر، استارتاپ‌های فناورانه باید قادر باشند یك فناوری را به سطحی از توسعه‌یافتگی برسانند كه یك شركت متخصص در آن حوزه به فناوری تمایل نشان دهد و برای مرتفع‌كردن نیازهای حوزه بالادستی آن را با همكاری استارتاپ اصلاح و تكمیل كند.

وزیر نفت پیش از این تصریح کرده بوده استارتاپ‌ها نه تنها امر اشتغال‌زایی را برای جوانان به همراه دارند، بلکه باعث پویایی و افزایش خلاقیت‌ها و مهارت‌های آنها می‌شود و بدون تردید صنعت نفت  با توجه به اینکه بخش قابل توجهی از چرخ اقتصاد کشور است، می‌تواند سهم زیادی از ایجاد چنین کسب‌وکارهایی در روند توسعه صنعت نفت داشته باشد.


منبع: روزنامه شرق

نظرات کاربران

    برای این مطلب تاکنون نظری ثبت نشده است.

نظر شما چیه؟ همین الان نظرت رو برای ما ارسال کن

نام و نام خانوادگی :

پست الکترونیک :

نظرات:

آدرس ارتباطی ما

آدرس : ماهشهر ، بندر امام خمینی (ره) ، شرکت پتروشیمی رازی 

ایمیل : info@psarco.com