اشتغال‌زایی یک میلیون نفر در صنایع پایین‌دست پتروشیمی

بررسی گزارش‌های شرکت ملی صنایع پتروشیمی در سال 99 نشان می‌دهد که ایران در افق 2026 و تا پایان دولت سیزدهم از منظر میزان تولیدات محصولات پایه گوی سبقت را از عربستان می‌رباید و رتبه اول منطقه را به دست می‌آورد (تصویر 1).

بدین ترتیب میزان تولید محصولات پتروشیمی ایران به 57 میلیون تن در سال افزایش پیدا کرده و تقریبا دو برابر تولیدات این صنعت در سال 2020 می‌شود که تاثیر به سزایی در اشتغال‌زایی در کشور دارد.

تصویر 1

*اشتغالزایی 107 هزار نفر در صنعت پتروشیمی ایران در سال 99

طبق این گزارش میزان اشتغال مستقیم در صنعت پتروشیمی در هاب عسلویه 22 هزار نفر، در هاب ماهشهر 29 هزار نفر و در سایر پتروشیمی‌ها 28 هزار نفر است. در نتیجه مجموع اشتغال مستقیم این صنعت 79 هزار نفر است.

اما اشتغالزایی صنعت پتروشیمی در طرح‌های در دست اجرا نیز حائز اهمیت است. بدین صورت میزان اشتغالزایی در طرح‌های در دست اجرا در عسلویه، ماهشهر و سایر مناطق به ترتیب، 10 هزار، یک هزار و 17 هزار نفر است. در مجموع کل اشتغالزایی صنعت پتروشیمی در سال گذشته حدود 107 هزار نفر محاسبه شده است.

*فرصت اشتغالزایی 1 میلیون نفری در پایین‌دست صنعت پتروشیمی

یکی از شاخص‌های اصلی سنجش اثربخشی صنایع، اشتغال مستقیم و غیرمستقیم حاصل از توسعه آنها است. صنعت پتروشیمی در کنار ایجاد 107 هزار اشتغال مستقیم، در چشم‌انداز توسعه موجبات شکل‌گیری صدها بنگاه کوچک و متوسط در پایین دست خود (صنایع تکمیلی) شده است.

بررسی آمار حاکی از آن است که حدود 15,000 بنگاه فعال در صنایع پایین‌دست صنعت پتروشیمی در کشور مشغول به فعالیت هستند. یکی از مهمترین عوامل رشد و توسعه این بنگاه‌ها، تامین پایدار خوراک‌های موردنیاز آنها است.

در سال99 صنعت پتروشیمی 3.3 میلیون تن پلیمر و 2.1 میلیون تن محصول شیمیایی (در مجموع 5.4 میلیون تن) در راستای تامین خوراک موردنیاز بنگاه‌های فعال در صنایع پایین‌دست صنعت پتروشیمی عرضه کرده است (تصویر 2).

تصویر 2

طبق گزارش شرکت ملی صنایع پتروشیمی، به ازای هر یک میلیون تن محصول پتروشیمی عرضه شده به صنایع پایین‌دست صنعت پتروشیمی، پتانسیل ایجاد 170 هزار اشتغال وجود دارد. در نتیجه در صورت فعال بودن تمامی رشته صنایع پایین‌دستی پتروشیمی به ازای 5.4 میلیون تن مواد اولیه، خلق 920,000 فرصت شغلی در این صنایع قابل تصور است که نشان از اهمیت دو چندان صنعت پتروشیمی و صد البته صنایع پایین‌دست آن دارد.

همان طور که در تصویر 1 نشان داده شد، تا افق 2026 تولید محصولات پایه صنعت پتروشیمی دو برابر خواهد شد. بدین ترتیب در صورت توازن در تولید محصولات پایه و برنامه‌ریزی برای توسعه صنایع پایین‌دستی و حمایت از آنها می‌توان این گونه ادعا کرد که یک فرصت استثنایی برای اشتغال‌زایی یک میلیون نفری دیگر در پایین‌دست صنعت پتروشیمی تا پایان دولت سیزدهم وجود دارد.